Co warto wiedzieć o chorobie Hashimoto?

Przyczyny

Choroba Hashimoto to przewlekłe zapalenie tarczycy na tle autoimmunologicznym, gdy układ odpornościowy chorego uznaje komórki tarczycy za obce i zaczyna je niszczyć, co prowadzi stopniowo do jej niedoczynności. Nie jest jednak znana konkretna bezpośrednia przyczyna takiego stanu. Przyjmuje się, że przyczynami Hashimoto są czynniki genetyczne i hormonalne. Wpływ na jej rozwój mogą mieć również niektóre leki, czynniki środowiskowe, niewłaściwa dieta oraz przewlekły stres.

Objawy

Często kojarzone są z innymi schorzeniami. Choroba rozwija się powoli i może pozostawać niezdiagnozowana przez długi czas. Chorobę wywołuje niedobór w organizmie hormonów produkowanych przez tarczycę. Objawami Hashimoto są (ale nie muszą występować łącznie):

•senność i zmęczenie

•zaburzenia pamięci i koncentracji

•przyrost masy ciała

•zaburzenia miesiączkowania

•przesuszona skóra

•kruche paznokcie

•wypadające włosy

•obniżone libido

•bóle stawów i mięśni

•zatrzymywanie wody w organizmie i obrzęki

•utrzymujące się uczucie zimna

•rozdrażnienie

•obniżony nastrój

•częste zaparcia

•nieprawidłowe ciśnienie krwi (za niskie lub za wysokie)

•tzw. wole (obrzęk tarczycy)

Diagnostyka

Diagnostyka choroby Hashimoto wymaga wykonania kilku badań:

•poziomu TSH (hormon tarczycy) – podwyższony może wskazywać na niedoczynność tarczycy

•poziomu tyroksyny i trójjodotyroniny – ich spadek wskazuje na zaburzenia czynności produkcyjnych tarczycy

•USG tarczycy – w chorobie Hashimoto tarczyca jest zazwyczaj znacznie powiększona

•stężenia przeciwciał anty-TPO – ich podwyższony poziom może świadczyć o rozwijającej się chorobie, nawet przy braku innych objawów

Leczenie

Leczenie choroby Hashimoto polega na wdrożeniu terapii farmakologicznej, wspomaganej odpowiednio zbilansowaną dietą oraz aktywnością fizyczną. Leczenie ma na celu wyrównanie poziomu hormonów, które nie są wytwarzane naturalnie oraz eliminacji objawów chorobowych. Zazwyczaj doustnie podaje się syntetyczne środki hormonalne. Farmakoterapii nie można przerywać. Powinna być stosowana pod nadzorem endokrynologa przez całe życie.

Dieta

Dieta w Hashimoto powinna być:

•zgodna z założeniami Piramidy Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej

•przeciwzapalna ze względu na towarzyszący chorobie przewlekły stan zapalny

•uwzględniająca warzywa i owoce - szczególnie te o ciemnym kolorze, zawierające antocyjany

•bogata w błonnik (głównie produkty pełnoziarniste, pieczywo, kasze, ale i owoce, warzywa)

•dostarczająca kwasów omega-3, których źródłem są np. ryby morskie, oliwa z oliwek, olej lniany i rzepakowy

•zawierająca przyprawy, zioła i produkty o działaniu przeciwzapalnym (np. kurkuma, imbir, cynamon) oraz przeciwgrzybicznym i przeciwbakteryjnym (np. czosnek, cebula)

•o niskim indeksie i ładunku glikemicznym (ze względu na spowolnienie przemiany materii i podwyższone parametry cukrowe często towarzyszące chorobie)

•dostosowana do stanu zdrowia, preferencji, stylu życia i samopoczucia chorej osoby

Dieta w chorobie Hashimoto – co jeść (lub czego nie jeść), żeby sobie pomóc

Czy dieta bezglutenowa w chorobie Hashimoto ma sens?

Stosowanie diety bezglutenowej zalecane jest chorym na Hashimoto tylko w sytuacji, jeśli równocześnie osoby te mają zdiagnozowaną celiakię ( trwała nietolerancja glutenu) lub nadwrażliwość na gluten.

Stosowanie diety bezglutenowej jako terapii w chorobie Hashimoto nie ma sensu. Nie ma dowodów naukowych potwierdzających, że wykluczenie glutenu pozytywnie wpływa na przebieg choroby Hashimoto.

Badania naukowe nie wykazały, że spożywanie glutenu zwiększa ryzyko zachorowania na Hashimoto, a wykluczenie glutenu z codziennej diety chorego na Hashimoto pomaga w jego leczeniu.

Równocześnie wiele badań wskazuje na fakt, że u osób stosujących dietę bezglutenową często występuje niedobór ważnych substancji: kwasu foliowego, tiaminy, witaminy C, witaminy B12 oraz błonnika, wapnia, magnezu, cynku i żelaza (w skutek źle zbilansowanej diety). A zła dieta często prowadzi do spożywania za dużej ilości nasyconych kwasów tłuszczowych, cukru i sodu (produkty bezglutenowe często cechuje wysoki indeks glikemiczny). Wymienione zachowania mogą powodować rozwój zespołu metabolicznego (podwyższone ciśnienie, podwyższony poziom cukru na czczo, podwyższony cholesterol) i nasilenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Czy eliminacja warzyw kapustnych w chorobie Hashimoto ma sens?

Nie ma takie potrzeby, choć prawdą jest, że warzywa kapustne mogą wpływać niekorzystnie na prawidłową pracę tarczycy . Dotyczy to jednak wyłącznie osób ze stwierdzonym niedoborem jodu, spożywających duże ilości surowych warzyw.

Czy eliminacja soi i produktów sojowych w chorobie Hashimoto ma sens?

Nie ma powodu eliminacji tych produktów z diety pacjenta z Hashimoto. Ograniczając produkty sojowe rezygnujemy z bogatego źródła białka roślinnego. Dobroczynne działanie soi to: mniejsze ryzyko występowania wielu chorób, na przykład cukrzycy typu 2, osteoporozy, chorób układu krążenia oraz niektórych nowotworów, obniżanie poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi oraz, w przypadku kobiet, łagodzenie nieprzyjemnych objawów menopauzy (jedyne zalecenie, to spożywanie produktów sojowych po kilkugodzinnej przerwie od przyjęcia leków).

Tylko u osób, u których stwierdzono niedobór jodu w organizmie, produkty sojowe mogą wpływać niekorzystnie na prawidłową pracę tarczycy.

Aktywność fizyczna a Hashimoto

Aktywność fizyczna w Hashimoto musi być dopasowana do ogólnej formy fizycznej, możliwości, potrzeb i preferencji pacjenta. Rozpoczynając ćwiczenia sportowe warto skonsultować się ze specjalistą, np. fizjoterapeutą, rehabilitantem czy trenerem personalnym. Trzeba pamiętać, że upośledzenie pracy tarczycy może powodować dużo niższą, niż u innych osób, tolerancję wysiłku. Dodatkowo, objawem w chorobie Hashimoto bywa również przewlekłe uczucie zmęczenia, które może utrudniać podjęcie jakiejkolwiek aktywność. Osobom ze zdiagnozowaną chorobą Hashimoto poleca się aktywności niezbyt obciążające, ale pozwalające wzmocnić mięśnie, utrzymać (lub zredukować) masę ciała i sprawność całego układu ruchu - polecane są takie dyscypliny, jak jazda na rowerze, joga, pływanie.